بسیاری اوقات پیش آمده که همکارهای تکنسین ما مدتی از متریالی، مثلا آلیاژ و پرسلن، استفاده می‌کنند و متریال در بازار کمیاب میشود. پس ناچارند که به سراغ متریال جدید بروند. برای انتخاب جدید و جایگزین کردن متریال دچار سردرگمی می‌شوند و تردید دارند که چه پودر و چه آلیاژی را انتخاب کنند.
برای انتخاب صحیح بهتر و تشخیص سازگاری پرسلن با آلیاژ این دو پارامتر را چک کنید:
1-ضریب انبساط حرارتی یا CTE
ضریب انبساط حرارتی به این معناست که متریال با افزایش دما چقدر افزایش حجم دارد.
این ضریب انبساط حرارتی باید در متال بیشتر از پرسلن باشد زیرا موقع سرد شدن آلیاژ، به خاطر به وجود آمدن نیروی فشاری که در پرسلن ایجاد میشود، باعث میشودپرسلن و متال به هم بچسبند و عمل باندینگ اتفاق بیفتد.
یکی از چالش‌های دندانپزشکان و دندانسازان عدم نشست روکش‌ها و بریج‌ها داخل دهان بیمار است.
ابتدا باید تعریف درستی از نشست داشته باشیم.
اصطلاحاً گفته میشود باید passive fit باشد؛ یعنی فریم یا بریج بدون هیچ‌گونه فشاری داخل دهان بیمار بنشیند و در لبه‌ی مارجین، بین فریم و دندان تراش‌خورده، هیچ‌گونه گپی وجود نداشته باشد.
این نشست یا عدم نشست روکش و بریج دلایلی دارد، در این مقاله می‌‌خواهم در مورد آن دلایل و راهکارهایی که وجود دارد، صحبت کنم.
اول: parallel
دیواره‌های دندان تراش‌خورده باید کاملاً با هم موازی باشند یا اصطلاحاً parallel باشند. در غیر این صورت باعث عدم نشست روکش و بریج میشود.
دوم: روکش‌های موقت
بهترین حالت این است که روکش‌های موقت برای دندانهای تراش‌خورده ساخته شود. چون دندانهای تراش‌خورده بسیار مستعد حرکت هستند. گاهی اوقات درمان هم اندکی طولانی میشود احتمال دارد جابه‌جایی یا حرکت دندانها اتفاق بیفتد و نشست به‌درستی اتفاق نیوفتد.
سوم: دیچ (ditch) کردن
اگر موقع دیچ کردن خط خاتمه‌ی تراش را کمی عمیق‌تر یا gingival تر دیچ بکنند، میتواند باعث عدم نشست روکش‌های ما بشود.
چهارم: relief کردن و گرفتن undercut
آندرکات‌های بسیاری ریزی که در تراش به وجود می‌‌آیند باعث عدم نشست روکش و بریج خواهد شد.
در این مقاله سعی داریم اجزای تشکیل دهنده دندان را تشریح کنیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
دندانها به صورت دو قوس فک پایین و بالا در دهان قرار دارند که به آنها Lower Arch و Upper Arch گفته میشود.
البته اصطلاحی که بیشتر رایج است برای قوس بالا Maxillary Arc و برای قوس پایین Mandibular Arch است.
پس به فک بالا که ثابت است ماگزیلا و به فک پایین که تنها عنصر متحرک فکین به شمار می‌آید، ماندیبول گفته میشود.
آناتومی دندان
آناتومی دندان
به خطی عمودی فرضی که قوس فکین را به دو بخش مساوی تقسیم بکند، خط وسط یا Midline می‌گویند.
اگر بجای این خط یک سطح را در نظر بگیریم که تمام بدن را به دو نیمه تقسیم کند، به آن پلن ساجیتالی (Mid-Sagittal-Plane) گفته میشود.
در این صورت فکین به چهار بخش تقسیم میشود که به هر یک از آنها ربع فک یا Quadrant گفته میشود.
۴ ربع تقسیم بندی شده دندان
۴ ربع تقسیم بندی شده دندان
در تصویر بالا ۴ ربع تقسیم بندی شده قابل ملاحظه است. نیمه راست بالا، نیمه چپ بالا، نیمه راست پایین و نیمه چپ پایین.
به عمل جویدن و یا گاز گرفتن مواد غذایی مضغ یا Mastication یا Comminution گفته میشود.
به عملی که با حرکت فک پایین و تماس خود با فک بالا باعث جویدن می شود، اکلوژن Occlusion می‌گویند.
همانطور که می دانیم به صورت کلی، دندانها از دو قسمت تاج Crown و ریشه Root تشکیل شده‌اند.
در واقع آن چیزی که به عنوان دندان داخل دهان دیده میشود، همان تاج دندان است و ریشه قسمتی از دندان است که در زیر لثه (جینجنوا، Ginginva) قرار گرفته و به‌طور طبیعی در دهان دیده نمی‌شود.
آلوِئولار پروسِس و لیگامان پریودنتال
آلوِئولار پروسِس و لیگامان پریودنتال
ریشه دندانها در فک بالا و پایین توسط استخوانی احاطه شده است که به آن Alveolar Process گفته میشود.
آلوِئولار پروسِس پیش از اینکه استخوانی سخت و سفت باشد، استخوانی است که ماهیت اسفنجی و متخلخل دارد.
وقتی دندان کشیده شود به حفره استخوانی ایجاد شده، Bony Sock یا Alveolus گفته میشود.
اجزای تشکیل دهنده دندان
اجزای تشکیل دهنده دندان
اجزای تشکیل دهنده دندان به شرح زیر است:
تاج آناتومیکی (Anatomical-Crown):
قسمتی از دندان که توسط مینا پوشیده شده است و تا C.E.J ادامه پیدا می‌کند.
تاج کلینیکی (Clinical-Crown):
به قسمتی از دندان که نمایان است گفته میشود. اندازه این تاج در تمام طول زندگی با تحلیل لثه‌ها میتواند تغییر کند در حالیکه تاج آناتومیکی همیشه اندازه ثابتی دارد.
ریشه آناتومیکی (Anatomical-Root):
به قسمتی از ریشه که با سِمان Cementum پوشیده شده است گفته میشود.
ریشه کلینیکی (Clinical-Root):
آن قسمت از ریشه که در دهان قابل رویت نیست و مانند تاج کلینیکی می تواند نسبت به ریشه آناتومیکی تغییراتی از نظر اندازه داشته باشد.
مینا (Enamel):
مینا یک بافت سخت آهکی شده‌ای است که عاج تاج دندان را می‌پوشاند. از لحاظ بافت شناسی بافت مینا ترکیبی از میله‌ها و منشورهایی است که عمود بر سطح عاج قرار گرفته‌اند. سخت ترین بافت زنده بدن انسان محسوب می شود اما بسیار شکننده است. شامل ۹۷% ماده غیر آلی و ۳% ماده عالی می‌باشد.
عاج (Dentin):
عاج بافتی سخت و استخوانی است که حجم اصلی تاج و ریشه را تشکیل می‌دهد. در داخل خود حفره پالپ (Pulp-Cavity) را محصور می سازد. در ساختمان عاج تقریباً ۳۰% ماده آلی و ۷۰% ماده غیر آلی مشاهده می شود.
سِمان (Cementum):
سمنتوم لایه‌ای نازک سخت و استخوانی است. یکی از وظایف سِمِنتوم اتصال ریشه دندان به بافت‌های احاطه کننده اطراف دندان می‌باشد.
پالپ (Pulp):
بافت نرمی است که حفره داخل دندان را پر می‌کند و شامل عروق و اعصاب است.
حفره پالپ (Pulp-Cavity):
به تمام حفره داخل دندان، حفره پالپ گفته میشود. این حفره در تاج دندان کمی پهن‌تر و در ریشه یا ریشه‌های دندان به‌صورت کانال باریک در امتداد ریشه قرار گرفته است. به قسمتی از این اتاقک یا فضای خالی که در تاج قرار گرفته است اتاقک پالپ (Pulp-Chamber) و به قسمتی که در ریشه قرار دارد کانال پالپ (Pulp-Canal) گفته میشود. عروق و اعصابی که در حفره پالپ قرار دارد از منفذی در انتهای ریشه به نام آپیکال فورامِن (Apical-Foramen) از سمت استخوان وارد دندان می‌شوند.
خط طوق یا یقه (Cervical-Line) یا (Neck):
خط کاملا مشخصی است در سطح خارجی دندان و درست در حد فاصل مینا و سِمان که به آن C.E.J یا سمنتوم انامل جانکشن نیز گفته میشود. به این ترتیب خط طوق، تاج آناتومیکی و ریشه آناتومیکی را از هم جدا می‌کند.
دنتین انامل جانکشن (Dentine-Enamel-Junction):
محل اتصال عاج و مینا در تاج آناتومیکی است.
لیگامان پریودنتال (P.D.L):
رشته‌های فیبری است که سِمان را به استخوان آلوئل متصل می‌کند.
جمع بندی
در این مقاله به شرح اجزای تشکیل دهنده دندان پرداختیم.
همچنین می‌توانید با مراجعه به مقاله‌های آناتومی دندان و برآمدگی و فرورفتکی دندان های قدامی درباره دندانها بیشتر بخوانید.
یک پروتزیست و یا یک دندانپزشک بایستی با حرکات فک تحتانی به خوبی آشنا باشد. برای مثال جهت انجام یک فانکشن خوب در تمامی حرکات فک پایین نباید هیچ‌گونه اینترفرنسی داشته باشیم.
شناخت این حرکات باعث میشود که در لابراتوار بسیاری از این اینترفرنس‌ها رفع شوند. البته این تنها یک مثال از زاویه دید کاربردی و لازم جهت شناخت حرکات فک تحتانی است.
حرکات فک تحتانی را میشود به گروهی از حرکات که حول سه محور اتفاق می‌افتند تقسیم کرد:
در این قسمت از آموزش آناتومی و مورفولوژی دندان می‌پردازیم به برآمدگی و فرورفتگی دندان های قدامی.
روی هر یک از سطوح دندانها مجموعه‌ای از انحناها به‌صورت برآمدگی و فرورفتگی مشاهده میشود که باعث پدید آمدن ویژگی‌ها و مشخصات ظاهری هر دندان می‌گردد.
در این مقاله این انحناها را روی دندان سانترال به عنوان یکی از دندان های قدامی بررسی می‌کنیم و هر یک را برای شما دوستان عزیز توضیح می‌دهیم.
lobe
۱- لوب ها (Lobes)
لوب‌ها نواحی برآمده و برجسته‌ای هستند که به صورت عمودی از بالا تا پایین سطح لبیال دندان های قدامی یعنی از لبه انسیزال به سمت لثه کشیده شده‌اند.
دندان های قدامی شامل ۳ لوب می‌باشد که جزء اولین قسمت‌هایی از دندان هستند که در مراحل تکاملی دندان شکل می‌گیرند و عملاً شکل نهایی دندان با رشد و بزرگ شدن همزمان این ۳ لوب تکمیل میشود.
developmental grooves
۲- شیارهای تکاملی (Developmental Grooves)
در زمانی که ۳ عدد لوب بر روی دندانها در حال شکل گیری هستند، فرورفتگی‌های بسیار ظریف و کم عمقی در بین این لوب‌ها و بر روی سطح لبیال تشکیل میشود.
این فرورفتگی‌ها که در واقع حاصل رشد و بزرگ شدن ۳ عدد لوب می‌باشد را شیارهای تکاملی می‌نامند.
cingulum
۳- سینگولوم (Cingulum)
سینگولوم تحدبی برجسته و بزرگ بر روی سطح لینگوال دندان های قدامی بوده و در مجاورت لثه قرار می‌گیرد.
marginal ridge
۴- مارجینال ریج ها (Marginal Ridges)
مارجینال ریج ها سطوح و نواحی برجسته‌ای هستند که کناره‌های مزیال و دیستال سطح لینگوال را تشکیل می‌دهند.
Lingual Fossa
۵- لینگوال فوسا (Lingual Fossa, حفره زبانی)
لینگوال فوسا یا تقعر لینگوالی عبارت است از: فرورفتگی بزرگ در سطح لینگوال دندانها. در واقع مارجینال ریج‌ها، حاشیه‌های چپ و راست لینگوال فوسا را تشکیل می‌دهند.
حاشیه به سمت لثه لینگوال را سینگولوم تشکیل می‌دهد و لبه انسیزالی، حاشیه بالایی لینگوال فوسا (lingual fossa) را تشکیل می‌دهد.
Incisal Edge
۶- لبه انسیزالی (Incisal Edge)
لبه انسیزالی (incisal edge) همان سطح جونده دندان های قدامی است.
درباره دندان های قدامی بیشتر بدانید:
دندان های قدامی شامل 6 دندان جلویی هر فک میشود. پس با این حساب، 3 دندان در سمت چپ و 3 دندان در سمت راست قرار می‌گیرد. از سوی دیگر دندان های قُدامی از لحاظ ریخت شناسی (آناتومی) به 2 گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول شامل دندانهای پیشین (انسیزورها، Incisors) و گروه دوم، دندانهای نیش (کانین‌ها، Canines).
گروه اول از دندان های قدامی: انسیزورها (Incisors)
انسیزور ها شامل ۴ دندان قدامی هر فک می‌شوند. دندانهای انسیزور دندان‌هایی جهت گاز گرفتن و بریدن غذا هستند. از این 4 دندان، 2 دندان سانترال انسیزور (Central Incisors ) و 2 دندان لَترال انسیزور (Lateral Incisors) نامیده می‌شوند.
سانترال انسیزورها (Central Incisors)
سانترال انسیزورها دو دندانی هستند که دقیقاً در ۲ طرف خط میدلاین قرار گرفته‌اند و عملاً جلوترین دندانهای هر فک می‌باشند. بدین ترتیب هر فک، یک سانترال انسیزور در سمت راست و یک سانترال انسیزور در سمت چپ دارد.
لَترال انسیزورها (Lateral Incisors)
دندانهای لَترال انسیزور، دندانهای مجاور به سانترال انسیزورها هستند. به این ترتیب دومین دندان از خط میدلاین در سمت چپ و یا راست، دندانهای لَترال انسیزور می‌باشند.
گروه دوم از دندان های قدامی: کانین‌ها (Canines)
کانین‌ها دندانهای مجاور به لَترال انسیزورها هستند. پس می‌توانیم بگوییم سومین دندان از خط وسط در سمت چپ و یا راست، کانین‌ها (دندان های نیش) می‌باشند. کانین‌ها را با نام کاسپیدها (Cuspids) نیز می‌شناسیم، که می‌توان از هر یک از این دو واژه به جای دیگری استفاده کرد. کاسپیدها یا همان کانین‌ها دندان‌هایی هستند که جهت پاره کردن غذا استفاده می‌شوند.
فضای استخوانی ایده آل برای کاشت ایمپلنت ۸ میلی‌متر عرض مزیودیستال، ۶ میلی‌متر عرض باکولینگوالی و ۱۴ میلی‌متر ارتفاع است.
سایز مناسب بهترین ایمپلنت عرض ۴ میلی‌متر و طول ۱۲ میلی‌متر است.
باید در نظر گرفت در کاشت ایمپلنت حداقل ۱ میلی‌متر استخوان باید در اطراف آن باشد. هرچه اطراف ایمپلنت استخوان ضخیم‌تری باشد ماندگاری ایمپلنت بیشتر خواهد بود.
در حقیقت این سایز ایمپلنت گفته شده جهت جایگزینی دندان مولر اول هست و چون بیشترین فشار توسط مولر اول تحمل میشود بنابراین میتواند جایگزین مناسبی جهت همه دندانها محسوب شود.
در گذشته افراد بی دندان مجبور به استفاده از دندان مصنوعی برای ناحیه بی دندانی خود بودند اما امروزه ایمپلنت دندان یکی از بهترین روش‌های جایگزینی دندانهای از دست رفته است که به خاطر دوام بالا و طبیعی بودن بسیار رایج شده است.
در این مقاله سعی داریم تا به تفصیل در مورد مراحل ساخت ایمپلنت‌ها در کارخانه صحبت کنیم.
جنس ایمپلنت
در ساخت ایمپلنت‌ها از شمش‌های کوچک تیتانیوم استفاده میشود. فلز تیتانیوم از فلزات non_Precious محسوب میشود.
این تفکر اشتباه بین افراد وجود دارد که چون همه ایمپلنت‌ها از یک جنس هستند، از نطر کیفیت هم تفاوت چندانی ندارند. در صورتی که به علت رشد علم ساخت ایمپلنت، ایمپلنت‌های جدیدتر مزیت‌های بیشتری دارند که می‌توانند جراحی را هم ساده‌تر کنند.
چرا ایمپلنت‌های جدیدتر هزینه‌های بالاتری دارند؟
به علت متعدد بودن مراحل ساخت ایمپلنت در کارخانه هزینه تمام شده آن بالا می‌رود و از طرفی دیگر بعضی از این مراحل دست ساز بوده و هنوز مکانیزه نشده‌اند.
کمپانی‌هایی که طراحان مهندسی ساخت ایمپلنت‌های جدید هستند هزینه‌های سنگینی برای تحقیق و طراحی می‌پردازند. بنابراین مدل‌های جدیدتر ایمپلنت هزینه‌های بالاتری دارند.
مراحل ساخت ایمپلنت
مراحل ساخت ایمپلنت
ابتدا باید فلز تیتانیوم توسط حرارت دیدن به گرید مورد نظر رسیده باشد و یا آلیاژ آن تهیه شود. بعد از آن مفتول‌هایی با قطرهای لازم ساخته میشود. این قطرها به تناسب قطر ایمپلنت‌هایی است که باید تولید شود. این همان شمش‌های کوچک تیتانیومی است که ابتدای مقاله گفته شد.
مفتول تیتانیوم به ماشین CNC وصل شده و سطح داخلی و خارجی آن طبق نقشه مهندسی شده تراشیده میشود. هر چه گرید تیتانیوم سخت‌تر باشد میزان فرسودگی فرزهای الماسی دستگاه CNC بیشتر خواهد بود و در نتیجه فرزها باید زودتر تعویض شوند.
عدم تعویض فرزهای ماشین تراش CNC باعث میشود رزوه‌های ایمپلنت چه در داخل و چه در خارج از آن دقت لازم را نداشته باشد و بنابراین هزینه تولید ایمپلنت با آلیاژ تیتانیوم بالاتر از گریدهای پایین‌تر است.
در این مرحله ایمپلنت‌ها شسته می‌شوند تا روغنی که برای خنک کردن فرز استفاده شده از روی ایمپلنت ها پاک شوند.
حالا باید ایمپلنت‌ها سندبلاست شوند. برای این کار از اکسید آلومینیوم یا ذرات هیدروکسی آپاتیت و یا گویچه‌های تیتانیوم استفاده میشود. برای کیفیت بهتر پودر مصرف شده از یک سو وارد مخزن سندبلاست شده و توسط ساکشن بعد از عملیات از سوی دیگر خارج میشود و هرگز نباید این پودر ریسایکل شود.
کمپانی‌هایی که این کار را انجام نمی‌دهند حتماً تأثیر منفی آن را در کیفیت سندبلاست می‌بینند. برای عملیات بهتر این کار توسط ربات‌ها انجام میشود تا سطح ایمپلنت یکنواخت و موُثرتر سندبلاست شوند.
بعد از عمل سندبلاستینگ تیتانیوم برای اسیدشویی ارسال میشود. در اینجا برای اینکه داخل فیکسچر آسیب نبیند باید سطح داخلی آن توسط تفلون پوشانده شود. انجام این مرحله مستلزم صرف وقت و هزینه زیاد می‌باشد. پس از اسید شویی ایمپلنت‌ها دو بار شسته می‌شوند و برای بسته بندی ارسال می‌شوند.
بسته بندی و شماره سریال گذاری هم از مراحل پرهزینه ساخت محسوب میشود و این کار در اطاق تمیز انجام میشود
پس از بسته بندی اولیه ایمپلنت و شماره سریال گذاری وارد آخرین مرحله تولید می‌شوند و برای استریل کردن با اشعه گاما ارسال می‌شوند.
سندبلاست و اسید شور شدن ایمپلنت‌ها باعث میشود تا سطح جانبی آن بزرگ‌تر شود. این عمل تا ۴۰۰ برابر سطح جانبی ایمپلنت را بزرگ‌تر می‌کند و بنابراین تماس ایمپلنت و استخوان ۴۰۰ برابر بیشتر میشود.
تشکیل استخوان در خلل و فرج ایمپلنت باعث میشود که ایمپلنت به استخوان جوش بخورد.
به این پدیده استواینتگریشن گفته میشود. درست مثل چسبیدن کامپوزیت به مینای دندان.
در استواینتگریشن پیوند شیمیایی بین استخوان و تیتانیوم وجود ندارد و اتصال فقط فیزیکی می‌باشد. این درگیری به اندازه‌ای زیاد است که تیتانیوم به استخوان کاملاً جوش خورده به نظر می‌رسد. طوری که بعد از زمان استواینتگریشن حدود ۴۰۰ نیوتن نیرو لازم است تا ایمپلنت از استخوان جدا شود.
روش SLA یک روش قدیمی برای سندبلاست کردن ایمپلنت است که امروزه هم همین روش انجام میشود. حرف S برای SAND BLAST حرف L برای LARGE GRIT به معنای دانه‌های درشت سندبلاست و حرف A برای واژه ACID WASH به کار رفته است.
به طور مختصر یعنی اینکه پس از تراشیده شدن ایمپلنت در ماشین CNC باید سندبلاست شود و سپس با اسید شستشو شود تا خلل و فرج ایجاد و موادی که روی ایمپلنت مانده شسته شوند.
واژه RBM برگرفته از RESORBABLE BLAST MEDIA به معنای اینکه عمل سندبلاست در محیطی گرم و تحت فشار انجام میشود. این امر باعث شدت کار میشود و همین‌طور باعث میشود بقایای کمتری از ماده سندبلاست قابل جذب، بر روی ایمپلنت بجا بماند و اگر بقایای ماده روی ایمپلنت بماند قابل تجزیه باشد. در RBM اسید شوری وجود ندارد.
بهترین سطح برای ایمپلنت SLA است.
همچنین ممکن است از لیزر برای خشن کردن سطح ایمپلنت استفاده شود، که در این صورت از واژه‌هایی مثل LASER LOCK یا LASER Print استفاده میشود.
سعی کردیم که تمام مراحل ساخت را در این مقاله به خوبی توضیح دهیم.
کاشت ایمپلنت دندان یکی از بهترین روش جایگزینی دندانهای از دست رفته می‌باشد به این دلیل که با کاشت ایمپلنت و قرار گرفتن پایه فیکسچر ایمپلنت درون استخوان فک، این پایه مانند ریشه دندان عمل می‌کند و دیگر آسیبی به دندان های مجاور شما نمی‌رسد. مانند دندان طبیعی عمل می‌کند و از نطر زیبایی رضایت بیمار را جلب می‌کند.
همچنین طول عمر ایمپلنت بسیار طولانی است و حتی در صورت انجام مراقبت‌های مناسب میتواند مادام العمر برای بیمار کار کند. به همین علت ارزش هزینه بیشتر به نسبت دندان مصنوعی را دارد.
ایمپلنت‌ها از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند. اجزا کلینیکی و لابراتواری ایمپلنت از دست مواردی است که دندانپزشک و لابراتوار باید به آن شناخت کافی داشته باشند.
هرچند که این اجزا در دو نوع پروتز ایمپلنت از نظر سمان شونده یا نوع پیچ شونده با یکدیگر تفاوت‌هایی جزئی دارند.
حال سعی می‌کنیم این اجزا را با تصویری مناسب برای شما دوستان عزیز توضیح دهیم:
فیکسچر
فیکسچر یا FIXTURE:
قطعه‌ای است از جنس تیتانیوم که توسط دندانپزشک پریودنتیست یا دندانپزشک جراح فک و صورت با عمل جراحی داخل فک بیمار قرار می‌گیرد که در نهایت با استخوان فک بیمار جوش خورده و با استخوان یکی میشود که اصطلاحاً به آن استئواینتگریشن می‌گویند.
حکم ریشه دندان را دارد و پروتز ایمپلنت که توسط تکنسین پروتزهای دندانی ساخته میشود، روی آن سوار میشود.
ایمپرشن کوپینگ
ایمپرشن کوپینگ یا Impression Coping:
دندانپزشک از ایمپرشن کوپینگ برای قالب گیری از ایمپلنت در دهان بیمار استفاده می‌کند.
در سیستم‌های مختلف اشکال گوناگون دارد و دندانپزشک بعد از باز کردن هیلینگ کپ آنها را روی فیکسچر محکم می‌بندد و قالب گیری صورت می‌گیرد.
ایمپرشن کوپینگ در دو نوع متفاوت، TRANSFER IMPRESSION COPING و PICK UP IMPRESSION COPING عرضه می‌گردد که در اصطلاح عامیانه آن، قالب گیری بسته و قالب گیری باز می‌باشد
آنالوگ Analog یا Replica
آنالوگ Analog یا Replica:
یکی از اجزا کلینیکی و لابراتواری ایمپلنت آنالوگ است که پس از قالب گیری به ایمپرشن کوپینگ پیچ میشود تا نقش فیکسچر را روی قالب اصلی ایفا کند.
در هنگام قالب ریزی گچ اطراف آن را احاطه می‌کند تا دقیقاً وضعیت دهان بیمار را روی قالب اصلی داشته باشیم.
هلینگ اباتمنت Healing Abutment یا Gingiva former
هلینگ اباتمنت Healing Abutment یا Gingiva former:
قطعه ایست که بعد از جراحی روی فیکسچر بسته میشود تا:
جسم خارجی داخل ایمپلنت نفوذ نکند، همچنین به تدریج لثه با اطراف ایمپلنت فرم بگیرد.
کاور اسکرو Cover Screw
کاور اسکرو Cover Screw:
کاور اسکرو پیچ کوچکی است که پس از قرارگیری فیکسچر در استخوان فک، به سرعت روی فیکسچر قرار می‌گیرد تا کاملاً سطح داخلی فیکسچر را بپوشاند.
کاور اسکرو تا زمان مرحله دوم جراحی (بسته شدن هیلینگ به روی فیکسچر) باقی می‌ماند.
نقش کاور اسکرو جلوگیری از ورود آلودگی، باکتری‌ها، خون و بافت لثه به داخل فیکسچر است.
اباتمنت‌ها Abutments
اباتمنت‌ها Abutments:
نقش اساسی اباتمنت‌ها در ساخت سوپراستراکچر یا پروتزهای ایمپلنت می‌باشد که در سیستم‌های مختلف با اشکال گوناگونی وجود دارد از جمله موارد زیر:
امروزه در اکثر سیستم‌های ایمپلنت، اباتمنت‌های زاویه دار از ۵ تا ۲۵ درجه وجود دارد و در مواردی که جراح نتوانسته باشد ایمپلنت را عمود در استخوان بیمار قرار دهد از آنها استفاده میشود.
البته ساخت اباتمنت‌های سفارشی می توانند این مشکل را کاملاً رفع کنند. این اباتمنت‌ها توسط لابراتوار دندانسازی طراحی و ساخته میشود.
سوپر استراکچر Super Structure
سوپر استراکچر Super Structure:
به پروتزهای ایمپلنت که در لابراتوار توسط تکنسین دندانساز طراحی و ساخته میشود و روی اباتمنت‌ها قرار می‌گیرد، سوپر استراکچر گفته میشود.
رعایت اصول طراحی در موارد پیچ شونده و سمان شونده در بریج ایمپلنت‌ها بسیار حائز اهمیت است. در حقیقت سوپر استراکچر دارای یک سازه اصلی است که روی آن اقدامات پرسلن گذاری انجام میشود.
جمع بندی
سعی کردیم همه اجزا کلینیکی و لابراتواری ایمپلنت را با تصویر به خوبی معرفی کنیم.
لازم به ذکر است که روی ایمپلنت روکش‌های مختلفی میتواند قرار بگیرد که در مقاله بهترین روکش ایمپلنت به بررسی آن پرداخته‌ایم.
امیدواریم که این مقالع برای شما مفید واقع شده باشد.
چه نوع پروتزهایی در لابراتوار دندانسازی ساخته میشود؟
انواع پروتز و ساخت آن در لابراتوار
لازم است بدانید که پروتزهای مختلفی توسط تکنسین‌های دندانساز ساخته میشود. آشنایی با انواع پروتز دندان شما را با خدمات لابراتوارهای دندانسازی نیز آشنا می‌کند. اما در قدم اول شاید بد نباشد که با مفهوم کلی پروتز آشنا شوید.
به هر جسم مصنوعی که جایگزین قسمتی از بدن گردد پروتز گفته میشود.
حال این پروتز جایگزین عضو یا اندام از دست رفته میشود تا اندام یا عضو بتواند تمام یا بخشی از عملکرد از دست رفته را به دست آورد. ناگفته نماند که در برخی از موارد نیز پروتز تنها جنبهٔ زیبایی دارد. از انواع پروتز می‌توان به دندان مصنوعی، پای مصنوعی، دست مصنوعی و… اشاره کرد.
پروتز دندان چیست و چگونه ساخته میشود؟
منظور از اصطلاح پروتز دندان، دندان مصنوعی یا تعویض دندان است.
پروتز انواع مختلفی دارد و شامل روکش‌های ساده ترمیمی تا دندانهای کامل مصنوعی می‌شوند.
بعد از مرحله قالب گیری توسط دندانپزشک از بیمار، قالب‌های گرفته شده به لابراتوار دندانسازی ارسال میشود و پروتزهای دندانی توسط تکنسین دندانساز ساخته میشود.
انواع پروتز دندان
در زمینه جایگزینی دندانهای از دست رفته، از سه نوع پروتز دندان استفاده میشود که شامل پروتز دندان متحرک، پروتز دندان ثابت و پروتز ایمپلنت می‌باشد.
هر کدام دارای سیستم‌های مختلف است که توسط دندانپزشک با توجه به طرح درمانی که برای بیمار در نظر می‌گیرد، انتخاب میشود.
پروتز دندان متحرک
پروتز دندان متحرک
پروتزی می‌باشد که بیمار میتواند آن را از دهان دربیاورد.
گاهی به دلایل متعدد نمی‌توان از پروتزهای دندانی ثابت برای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده کرد. در این صورت پروتز دندان متحرک به کمک افراد بی دندان یا افرادی که تعدادی دندان از دست رفته دارند، می‌آید.
انولع پروتز دندان متحرک به سه دسته تقسیم می‌شوند:
پروتز دندانی پارسیل
پروتز کامل دندان
پروتز دندان اوردنچر
پروتز پارسیل
پروتز دندانی پارسیل (partial prosthesis)
این نوع پروتز با نام پروتز تکه‌ای در بین عامه مردم مرسوم است.
پروتز دندان پارسیل خود انواع گوناگونی دارد: برای مثال پروتزهای پارسیل تمام آکریل (فلیپر)، معمولاً به عنوان یک درمان موقتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نوع دیگر پروتزهای دندان پارسیل پروتزهای کرم کبالت است که از قدیم‌الایام به عنوان درمان بی دندانی‌ها با انتهای آزاد (کسانی که دندانهای خلفی _دندانهای عقبی _خود را از دست داده‌اند و دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند) یا کسانی که به هر دلیل نمی‌خواهند از پروتز دندان ثابت استفاده کنند، مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
این نوع پروتز دندان شامل ترکیب آکریل (بخش صورتی دست دندان «لثه پروتز») و آلیاژ فلزی است که بخش عمده آن را کرم و کبالت شامل میشود.
معمولاً گیره‌ها به علت فلزی بودن ظاهری ناخوشایند دارند. به همین علت امروزه انواع دیگری از پروتز دندان پارسیل طراحی شده که بخش فلزی آن نیز به صورت رنگ دندان می‌باشد و به آنها پروتز دندان پارسیل felexite گفته میشود.
پروتز دندان کامل
پروتز کامل دندان یا دست دندان (denture)
پروتز کامل دندان متحرک را افرادی استفاده می‌کنند که تمام دندانهای خود را از دست داده‌اند.
حتماً دست دندانهای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها را دیده‌اید. هر چند امروزه با پیدایش ایمپلنت‌های دندانی، استفاده از این نوع پروتز دندان متحرک کمتر شده، اما همچنان به عنوان کم هزینه‌ترین درمان بی دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پروتز دندان کامل نیز دارای دو نوع معمولی و لثه نرم است.
نکته مهم این است که پروتز کامل لثه نرم از دو بخش تشکیل میشود: یکی دندانها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان «لثه پروتز» موسوم است. این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارایی لازم را داشته باشد.
نقش پروتز دندان کامل یا پارسیل با لثه نرم چیست؟
در واقع لثه نرم به صورت لایه‌ای با ضخامت ۱-۲ میلی متری در زیر لثه سخت پروتز به مدت کوتاه استفاده میشود تا تورم یا التهابات لثه بیمار برطرف شده و بستر مناسبی برای دریافت پروتز با لثه سخت فراهم شود.
اگر پروتز دندان با لثه نرم به طور دائم مورد استفاده قرار بگیرد، هرچند در ابتدا استفاده از آن بسیار راحت‌تر است اما نه تنها کارایی آن بسیار پایین‌تر است بلکه باعث تخریب بافت لثه باقیمانده در دهان فرد میشود. در عین حال تمیز نگه داشتن پروتزهای قابل انعطاف (لثه نرم) بسیار سخت‌تر است و احتمال رشد انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها در خلل و فرج آنها زیاد است.
پروتز دندان اوردنچر
پروتز دندان اوردنچر (over denture)
مشکل پروتزهایی که در بالا توضیح دادیم لق زدن آن‌هاست. به‌ویژه در مورد بیمارانی که بافت (استخوان فکی لثه) مناسبی ندارند.
اوردنچر نوعی درمان پروتز دندانی متحرک است که در واقع دست دندان کاملی بوده که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت می‌نشیند(پروتزهای متحرک متکی بر ایمپلنت).
در واقع توسط ایمپلنت محکم‌تر به فک می‌چسبند، (به حالت دگمه فشاری هستند)
بدین ترتیب باز بیمار پروتز متحرک دارد ولی لقی آن بسیار کمتر است و درنتیجه توانایی خوردن غذاهای بهتری با آنها دارد.
پروتز دندان ثابت
پروتز دندان ثابت
پروتز ثابت دندان همان چیزی است که در بین عموم جامعه با عنوان روکش دندان مرسوم است.
معمولاً دندان زمانی نیاز به روکش دارد که به علتی ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد و یا بعضاٌ دلایل زیبایی لزوم وجود روکش را منجر میشود.
گاهی به دلیل نقص عملکرد دندان (مشکلات فانکشنال)، روکش به کمک سیستم جویدن فرد می‌آید.
انواع پروتز دندان ثابت به دو دسته تقسیم می‌شوند:
روکش تک واحدی دندان
بریج دندان
روکش تک واحدی دندان
روکش تک واحدی دندان (single dental crown)
در مواردی مثل پوشاندن یک دندان بدرنگ، بدشکل، آسیب دیده یا شکسته شده که ریشه‌ی آن سالم است، پوشاندن دندان به منظور حفظ ظاهر و زیبایی آن، نگهداری یک پرکردگی، محافظت از یک دندان ضعیف و گاهی برای اتصال یک بریج، روکش‌های دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روکش‌های تمام فلزی، روکش‌های سرامیکی و روکش ترکیبی فلز + سرامیک که امروزه بیشتر رایج است از انواع روکش‌ها محسوب می‌شوند.
بریج دندان
بریج دندان (dental bridges)
این نوع پروتز دندان معمولاً زمانی استفاده میشود که شما یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اید و بین دندانهای سالم شما جاهای خالی قرار دارند، در این حالت پلی بین دو دندان سالم مجاور زده میشود و جای خالی را پر می‌کند که اصطلاحاً به آن بریج می گویند.
یک بریج ثابت قابل بیرون آوردن نیست و فقط دندانپزشک میتواند آن را خارج کند. آلیاژ طلا، آلیاژ فلزی، ترکیبی از چینی و سرامیک و همچنین ترکیبی از چینی و فلز از انواع جنس بریج ها هستند.
پروتز دندان ایمپلن
پروتز دندان ایمپلنت
ایمپلنت‌ها از انواع پروتز دندان ثابت هستند که امروزه به دلیل ظاهر زیبا و ماندگاری بالا بهترین نوع جایگزینی دندانهای از بین رفته محسوب میشود.
ایمپلنت دندان، در واقع پایه‌ای فلزی و پیچی شکل است که درون استخوان فک کار گذاشته میشود و جنس آن از تیتانیوم خالص بوده و به عنوان پایه‌ای برای روکش‌های جایگزین تاج دندان به کار می‌رود.
پس از اینکه ایمپلنت درون استخوان فک قرار داده میشود، سه تا چهار ماه طول می‌کشد تا فرایند الحاق استخوان شکل بگیرد و استخوان فک به ایمپلنت جوش بخورد.
پپس از این فرآیند دندانپزشک فرآیند قالب گیری را انجام داده و قالب را برای ساخت روکش ایمپلنت به لابراتوار ارسال می‌کند تا دندانهای جدید که کاملاً به دندانهای طبیعی شباهت دارند روی این ریشه‌های مصنوعی یا پایه تیتانیومی نصب شوند.
جمع بندی
تا به اینجا سعی کردم توضیحات کلی در مورد انواع پروتز دندان دهیم. هر کدام از موارد بالا سیستم‌های مختلفی دارد و شامل حوزه‌های گسترده‌تری میشود.
اینکه دقیقا چه نوع پروتزی برای بیمار مناسب است کاملا به شرایط دندانی و فکی بیمار بستگی دارد که با تشخیص دندانپزشک مشخص میشود. پس از آن دندانپزشک قالب را به لابراتوار ارسال می‌کند تا دندانساز متناسب با توصیه دندانپزشک انواع پروتز دندان را بسازد.
مجموعهٔ های دنت حاصل همکاری با یک تیم متخصص با هدف خدمت‌رسانی به دندانپزشکان عزیز کشورمان در حوزه پروتزهای دندانی به‌ویژه ایمپلنت و زیبایی است. www.highdentlab.com
